Ngôi chùa Thánh Chúa là một ngôi chùa đầy bí ẩn, đã trở thành điểm đến lịch sử của hai vị vua nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Với hơn một thiên niên kỷ tồn tại, chùa này đã trải qua những biến cố và được tôn vinh với vai trò là di tích quốc gia.
Lưu giữ truyền thuyết trong lịch sử
Hầu như mỗi ngôi chùa ở Bắc Bộ đều lưu giữ một số truyền thuyết riêng, nhưng chùa Thánh Chúa lại có nhiều truyền thuyết được ghi chép trong lịch sử. Đây là ngôi chùa có mối quan hệ đặc biệt với hai vị vua nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam là Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông.
Nét thanh tịnh giữa phố thị
Nằm giữa không gian phố thị nhộn nhịp, Chùa Thánh Chúa nổi bật với dấu ấn của Đại học Quốc Gia Hà Nội và trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội. Mặc dù không có sự kiện lịch sử hoành tráng, nhưng ngôi chùa này mang trong mình một vẻ đẹp trầm mặc và linh thiêng. Với tuổi đời gần một thiên niên kỷ, Chùa Thánh Chúa đã trải qua những thăng trầm của lịch sử.
Chùa Thánh Chúa gắn liền với 2 vị minh quân nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam (Ảnh: M.T)
Lịch sử và truyền thuyết
Ngôi chùa này được xây dựng vào thời Lý, trước năm 1064, tại làng Vòng, nơi nổi tiếng với cốm Vòng. Chùa Thánh Chúa trở thành di tích chung của hai phường Dịch Vọng và Mai Dịch, quận Cầu Giấy.
Theo câu ca dao từ xa xưa: "Ngàn năm nay có mấy chùa, Có chùa Thánh Chúa hai vua tôn thờ". Theo Đại Việt sử ký toàn thư, chùa đã tồn tại từ trước năm 1064 và đã là địa điểm cầu siêu của hai vua triều Lý và triều Lê.
Các vị minh quân và huyền thoại
Theo truyền thuyết, khi vua Lý Nhân Tông chưa có con trai, ông sai tri hậu nội thần Nguyễn Bông đến chùa Thánh Chúa để cầu tự. Sau đó, ông phu nhân Ỷ Lan mang thai và sinh ra hoàng tử Càn Đức, còn được biết đến với tên gọi Nhân Tông.
Gần 400 năm sau đó, chùa trở thành nơi ẩn náu của bà Ngô Thị Ngọc Giao và con trai thái tử Lê Tư Thành, do loạn Nghi Dân. Sau khi trở thành vị vua, Lê Tư Thành đã tôi trung thành với Đinh Liệt và Nguyễn Xí, hai người đã giúp ông lên ngôi với tên gọi Lê Thánh Tông. Vua đã phong tặng sư sãi và trùng tu lại chùa như một lời cảm ơn.
Văn bìa tại chùa Thánh Chúa (Ảnh: M.T)
Những khoảnh khắc lịch sử khác
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp - Mỹ, chùa Thánh Chúa trở thành địa điểm kết hợp của nghĩa quân và cũng là nơi lập kế hoạch phục kích quân Pháp vào ngày 19 tháng 5 năm 1883. Chùa cũng là trạm giao liên, trụ sở của Quận uỷ Trấn Tây, và địa điểm để giao tiếp giữa Quận uỷ và Thành uỷ Hà Nội, giữa vùng tạm chiến và vùng tự do.
Vào năm 1959, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, người đã đề nghị dỡ bỏ hội trường ở trước cửa tam quan của chùa Thánh Chúa. Năm 1989, chùa được Bộ Văn hóa công nhận là di tích lịch sử - văn hóa.
Ni trưởng Thích Đàm Văn - sự tận hưởng niềm tin
Ngoài việc gắn liền với 2 vị vua nổi tiếng trong lịch sử, chùa Thánh Chúa còn được biết đến và ngưỡng mộ bởi ni trưởng Thích Đàm Văn, một vị Ni trưởng hơn 100 tuổi. Ni trưởng Thích Đàm Văn đã xuất gia từ khi lên sáu tuổi. Trải qua hai chục năm tu tập, ni cô Đàm Văn trở thành trụ trì tại Chùa Thánh Chúa.
Với những nỗ lực và sự tận hưởng, ni trưởng Đàm Văn đã gìn giữ, bảo vệ và phát triển chùa Thánh Chúa cho đến ngày hôm nay. Tháng 7/2019, Ni trưởng đã qua đời ở tuổi 105, để lại một di sản có giá trị không thể nào quên. Với lịch sử phong phú và những điểm nhấn độc đáo, chùa Thánh Chúa ngày càng thu hút nhiều người đến để tìm kiếm sự thanh tịnh trong tâm hồn.
Với những tâm tư lịch sử và những câu chuyện đã truyền lại, chùa Thánh Chúa không chỉ là một ngôi chùa đẹp mà còn là biểu tượng cho sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa lịch sử và truyền thuyết.
