Ảnh minh họa: Nét độc đáo trong nghệ thuật ẩm thực của người Việt
Người Việt luôn coi trọng nghệ thuật ẩm thực, đặc biệt là trong các món ăn hàng ngày. Ăn uống không chỉ là nhu cầu cần thiết trong cuộc sống và văn hóa của người Việt, mà còn mang trong mình giá trị truyền thống và tâm linh đặc biệt.
Các thức ăn của người Việt và sự thăng bằng Âm Dương
Các món ăn của người Việt được chuẩn bị kỹ lưỡng theo lý thuyết Âm Dương Ngũ Hành, nguyên tắc quan trọng trong văn hóa từ xa xưa. Âm Dương biểu thị sự đối lập và bổ sung giữa các yếu tố trong vũ trụ. Âm đại diện cho các yếu tố lỏng, lạnh, ẩm, thụ động, nội và thuộc tính nữ tính như trời, mặt trăng, tối, nước và mùa đông. Dương đại diện cho các yếu tố cứng, nóng, khô, năng động, ngoại và thuộc tính nam tính như đất, mặt trời, sáng, lửa và mùa hè. Con người được coi như là sự kết nối giữa hai yếu tố này, giữa Âm (Trời) và Dương (Đất).
Âm Dương trong nghệ thuật ẩm thực của người Việt
Cách ăn uống của người Việt không chỉ tìm kiếm sự thăng bằng Âm Dương, mà còn đòi hỏi sự tôn trọng và kiến thức văn hóa. Ngồi ăn chung yêu cầu sự hiểu biết và tôn trọng về nghệ thuật ăn uống, vì có mối quan hệ tương thuận giữa các thực khách khi chia sẻ thức ăn và không gian. Việc chăm sóc nồi cơm và hướng khi ngồi để ăn cũng là phần không thể thiếu. Khi được mời ăn, cần biết cư xử đúng mực với từ "trung dung". Thái độ này thường được nhắc nhở qua câu tục ngữ "Ăn hết bị đòn, ăn còn mất vợ".
Sự thăng bằng Âm Dương trong thức ăn, cơ thể và môi trường
Trong cách ăn uống của người Việt, sự thăng bằng Âm Dương không chỉ quan trọng trong các món ăn, mà còn trong cơ thể và môi trường. Các loại thực phẩm mà người Việt sử dụng thường được coi là các loại thuốc hữu hiệu để điều trị những rối loạn do thiếu thăng bằng Âm Dương gây ra. Với người Việt, ăn uống có ý nghĩa là tự chữa bệnh. Người bị táo bón có thể chữa bằng các loại thực phẩm có thuộc tính Âm như chè đậu xanh. Bệnh tiêu chảy có thể được điều trị bằng các loại thực phẩm có thuộc tính Dương như gừng, riềng. Người bị cảm lạnh thường tìm cách giải pháp thông qua một tô cháo có nhiều gừng.
Người dân Việt thường thích "Ăn ở theo mùa", phản ánh sự cân bằng với thiên nhiên và môi trường trong các món ăn. Trong mùa hè nóng, có nhiều rau cỏ, hải sản và cá. Người Việt thích ăn cá và rau cỏ, thường làm luộc, dưa hay gỏi. Món ăn có nước thường được ưu ái, đặc biệt là phở. Vị đắng và vị chua cũng rất quan trọng trong các món ăn. Trái lại, trong mùa đông, người Việt thích ăn thịt và các món có mỡ. Sử dụng dầu và gia vị như gừng, ớt, tỏi, tiêu cũng là điều phổ biến. Việt Nam là một nước nhiệt đới, nên có nhiều món ăn "lạnh". Điều này được ông tổ y học cổ truyền Việt Nam, Hải Thương Lãn Ông (Lê Hữu Trác) ghi nhận. Người Việt thích các món ăn có tính chất Âm trong cấu trúc ăn uống truyền thống và quan tâm đến việc cân bằng với môi trường và thiên nhiên.
Tại phương Tây, có ngày càng nhiều người thích các món ăn Việt. Các món ăn Việt không chỉ chứa nhiều rau cỏ và gia vị, mà còn nhẹ nhàng và dễ tiêu. Mỡ ít hơn các món Trung Hoa, nhưng ẩm thực Việt cũng đã có đến 500 món ăn, trong đó nem là một ví dụ điển hình.
Trong các món ăn Việt, ta thấy sự hài hoà của các hương vị và sự biến đổi xung quanh bát cơm, cũng như sự hòa hợp sâu sắc và gắn kết với thiên nhiên và môi trường.
Âm Dương không chỉ là một khái niệm quan trọng trong nghệ thuật ẩm thực của người Việt, mà còn là một phần tinh thần và bản sắc của dân tộc Việt Nam.
Tác giả: SEO Specialist
